Globale beschrijving collectie museum

Collecties

De collecties van Museum Land van Valkenburg hebben een duidelijke relatie met Valkenburg en de regio. Er zijn vijf deelgebieden te onderscheiden:

1) kunst uit Valkenburg en de regio, met de werken van Charles Eyck en Guillaume Stassen als kerncollecties;

2) geschiedenis, met een grote hoeveelheid oude ansichtkaarten en foto’s als kerncollectie;

3) geologie, met fossielen uit o.a. de Krijttijd, toen de kenmerkende kalksteenlagen (mergel) onstonden;

4) archeologie, met objecten uit de Romeinse tijd en de Middeleeuwen, en een grote hoeveelheid vuurstenen werktuigen uit de Nieuwe Steentijd, toen in de regio van Valkenburg vuursteen gewonnen werd;

5) volkscultuur, met de deelcollecties carnaval, devotionalia, schutterijen, werktuigen en klokken.

Van afdeling 5 worden de deelcollecties schutterijen, werktuigen en klokken vanwege de omvang niet geëxposeerd.

Het museum heeft al hard gewerkt aan het fotograferen en beschrijven van de collectie. Deze taak is echter nog niet voltooid. Daarom volgen hieronder slechts globale beschrijvingen alsmede verwijzingen naar informatie binnen en buiten deze website, waaronder foto’s. Foto’s van kunstwerken, geordend naar kunstenaar, zijn op deze website te vinden in ‘collectie’ (zie hoofdmenu). De naam ‘De Guasco’ slaat hier echter niet op een kunstenaar, maar op de familie die deze deelcollectie in bruikleen heeft gegeven.

Kunst

De kunstcollectie bestaat uit werken met een historisch en streekgebonden belang en artistiek interessante werken van regionale en lokale kunstenaars. Te noemen zijn landschappen, religieuze voorstellingen, afbeeldingen van Valkenburg, en een portrettenreeks van de familie De Guasco.

deelcollecties

Collectie De Guasco
Collectie Charles Eyck I
Collectie Charles Eyck II
Collectie Guillaume Stassen
Collectie Jan van Helden
Collectie Jan Laeven
Collectie Herman van den Bosch
Collectie Lou Heynens
Overige kunst,

aantal

248
461
624

285
  21
  28
  22
  50

verwerving

langdurige bruikleen
schenking
langdurige bruikleen
schenking
langdurige bruikleen
langdurige bruikleen
langdurige bruikleen
schenking
waaronder Jacques Vonk: kleine ontwerpen voor glas-in-loodramen

Over de collectie ‘De Guasco’ is informatie te vinden in ‘collectie in 1979’ (via ‘museum’ in hoofdmenu) p. 16-18.

Een kerncollectie is die van Guillaume Stassen. De schenking is van Uschka Smit. Zie de tentoonstelling 2011 (via ‘geweest in museum’ in hoofdmenu)). Zie ook de publicatie van Jan Schurgers ‘Guillaume Stassen’ (te koop in de museumshop). Alle hier afgebeelde kunstwerken zijn in het bezit van het museum. De collectie Guillaume Stassen is de verborgen schat van het museum. Als jongeman maakte Guillaume na de oorlog in Amsterdam de opkomst van de moderne kunst mee. Naast figuratief schilderde hij half abstract. Juist de zelfbewuste sterke vormkracht van zijn half abstracte werken had hem met de opkomst van de abstracte kunst in die tijd een grote naam kunnen bezorgen. Een vroege dood verhinderde echter het verwerven van bekendheid door exposities.

Een andere kerncollectie is die van Charles Eyck. Van hem zijn in het museum tentoonstellingen gehouden in 2007, 2008 (2x), 2010, 2011 (2x), 2012 (‘keuze uit eigen collectie’) en 2013. Zie ‘geweest in museum’ (via hoofdmenu).

Werken van hem in de museumcollectie zijn o.a.

De werken: Eckelrade, Schunck, Bruinkoolmijn Brunssum, Bloesem, Walramplein, Afbraak in Strabeek, Walramplein, Kasteel St.-Gerlach, Odysseus en Penelope, portret jong meisje, portret van mevrouw Winters, St.-Janskerk Maastricht, bouw Amsterdamsche Bank, Italiaanse vrouw in berglandschap, David en Abisaï, tekening met paarden; alle in langdurige bruikleen.

Twee enorme schilderingen (ca. 5,5 meter x ca. 2,5 meter) van respectievelijk St.- Petrus en St.- Paulus, uit de jaren ’30; in eigen bezit door een schenking van het Museum Catharijneconvent te Utrecht.

Tekeningen met onder meer ontwerpen voor monumentale werken, zoals muur- en plafondschilderingen en glas- in-lood ramen voor kerken; tekeningen die betrekking hebben op de begrafenis van Paus Pius XII in 1958; schetsen van zijn diverse reizen, zoals naar Ibiza, Bonaire, Delft, Pompeï, en schetsen van Valkenburg; alle in eigen bezit.

De tekening ‘De dood van Benoît Labre’; in eigen bezit door een schenking van het klooster van de Zusters Augustinessen te Hilversum (nu Utrecht) .

Een Corpus Christi, een model in beton voor een missiekruis, dat Charles Eyck ooit maakte voor de H. Hartkerk te Utrecht; in eigen bezit door een schenking van het Museum Catharijneconvent te Utrecht en door Charles Eyck zelf aan dit Utrechtse museum geschonken, toen hij tussen 1935 en 1937 in Utrecht woonde.

Bij de tentoonstelling van 2011 (‘Historiestukken’) (‘hoofdmenu ‘geweest in het museum’) zijn beschrijvingen met uitleg te vinden van de volgende werken: David en AbisaÏ, De dood van St.-Benoit Labre, De opstand der boeren, De Verloren Zoon, De wonderbare visvangst, de inhuldiging van Juliana (geen eigen bezit en geen bruikleen meer) en De Heilige Laurentius (geen eigen bezit en geen bruikleen meer),

geschiedenis

De kerncollectie bestaat uit 739 oude ansichtkaarten en foto’s, te zien op ‘www.beeldarchiefvalkenburg.nl’ (zie ‘Museum Land van Valkenburg’ bij ‘collecties’). Verder zijn er documenten, reisgidsen, prenten en souvenirs. De collectie geeft een beeld geeft van de opkomst van het toerisme vanaf einde 19^e eeuw.

Een impressie van de afbeeldingen van de Kluis en zijn kluizenaars is te vinden in ‘collectie in 1979’ p. 34-35 (hoofdmenu ‘museum’).
Informatie over een schilderij met historisch Valkenburg is te vinden in ‘collectie in 1979’ p. 5-7 (hoofdmenu ‘museum’) .

Historische informatie over de familie De Guasco is te vinden in ‘collectie in 1979’ p. 16-18 (hoofdmenu ‘museum’).

geologie

De geologiecollectie geeft een beeld van het ontstaan van de Limburgse bodem. Bijzonder voor Zuid-Limburg zijn steenkool en mergel. In Valkenburg is vooral mergel, ontstaan in de Krijttijd, overal zichtbaar aanwezig. In het museum vertellen fossielen, mineralen en gesteenten van miljoenen jaren hoe deze bodemschatten zijn ontstaan. De verzameling betreft het gebied van Zuid-Limburg tot in de Eifel en de Ardennen. Schenkers en bruikleengevers van de collectie zijn de heer en mevrouw Gommans, de heren Vlieks, In de Braek (groeve Curfs; in eigen bezit), Leurs, de paters van de Heilige Harten (in eigen bezit). De Nederlandse Geologische Vereniging, afd. Limburg, beheert dat wat niet in eigen bezit van het museum is.

In aantal gaat het om 1200 fossielen, die een algemeen overzicht geven van de geologie van Zuid-Limburg, van Devoon tot Holoceen, en 700 fossielen van mergel en van steen, uit de Krijttijd, die van bijzonder belang zijn voor de geologische geschiedenis van Valkenburg Mergelstad.

Een impressie van de geologische collectie is te vinden in ‘collectie in 1979’ p. 14-15 (hoofdmenu ‘museum’).

archeologie

Deze collectie bevat een diversiteit aan objecten uit de Prehistorie, de Romeinse tijd en de Middeleeuwen, die voor het merendeel betrekking hebben op de regio.

In aantal gaat het om 1567 prehistorische, 34 Romeinse en 200 Middeleeuwse objecten. De eerste twee zijn respectievelijk geschonken en in langdurige bruikleen gegeven. Van de derde is dit onbekend.

De objecten bestaan uit gereedschap, uitrusting, gebruiksvoorwerpen, bijlen, schrapers (afwerkgereedschap), klingen, vuursteen (materiaal), sieraden, munten (ruilmiddelen), aardewerk, kommen, bouwelementen en kannen.

volkscultuur

In aantal gaat het om 500 schutterij-objecten, 22 klokken, 270 ambachtelijke werktuigen en 666 devotionalia. De eerste drie zijn in langdurig bruikleen gegeven, en de laatste collectie is geschonken.

De schutterij-objecten bestaan uit kostuums, wapens, munitie, documenten, archiefstukken, attributen, schilderijen, gedenkplaten, portretten en vaandels.

De klokken zijn vervaardigd door Jean Wilmar (1919-1997), een autodidact.

De ambachtelijke werktuigen bestaan voornamelijk uit gereedschap van diverse ambachten, voornamelijk houtbewerkingsgereedschap, zoals boomzagen en schaven, en uit een aparte collectie schoenmakersgereedschap, bestaande uit 45 objecten.

De devotionalia bestaan uit reproducties, prenten, beeldhouwwerken, kruisbeelden, medailles, religieuze teksten, bidprenten en liturgische houders.
Van bijzondere waarde is een doopschaal uit de Franse Revolutie, afkomstig uit een schuilkelder in een van de grotten van Valkenburg. Daarnaast is een aantal objecten afkomstig van de Valkenburgse familie De Guasco, zoals een huisaltaar.

Voor een impressie zie ‘museum’ > ‘collectie in 1979’ p. 8-10 en 19-33.

De collectie in het jaar 1979

Op de website bevindt zich bij ‘museum’ > ‘collectie in 1979’ een gedigitaliseerde publicatie van het museum over de collectie in het jaar 1979. Het gaat hier om impressies en persoonlijke overwegingen van verschillende auteurs als ze hun ogen over de collectie laten dwalen. Een zakelijk opsommende beschrijving is het dus niet. Niettemin is deze publicatie van belang vanwege de informatie over de collectie, en de manier waarop men in die tijd een collectie waardeerde.

Museum Inventarisatie Project

Op de website ‘www.musip.nl’ zijn van afzonderlijke deelcollecties de belangrijkste karakteristieken vastgelegd. Ook zijn er enkele foto’s van objecten uit de collectie te zien. Afzonderlijke objecten worden hier niet beschreven.

Om toegang tot de beschrijving te krijgen dient men bij ‘zoeken’ de oude naam van het museum in te typen: streekmuseum het land van valkenburg.

De beschrijvingen geven nog een beeld van het museum als streekmuseum naar de situatie van 2007. Alles van na 2007 staat er dus niet in. Ook is de genoemde oude ‘Apotheek Hupperetz’ inmiddels overgenomen door het Familiemuseum te Eijsden.

Inmiddels heeft het museum zich ontwikkeld van een streekmuseum tot een museum van Zuid-Limburgse kunst en Valkenburgse geschiedenis.

Bovenstaande algemene beschrijvingen van de collectie zijn deels gebaseerd op beschrijvingen in dit Museum Inventarisatie Project.

Limburgs Erfgoed

De website ‘www.limburgserfgoed.nl’ heeft zich gebaseerd op ‘www.musip.nl’ en laat hetzelfde zien.